เทโลเมียร์เป็นโครงสร้างที่สร้างจากลำดับ DNA และโปรตีน ซึ่งพบที่ปลายโครโมโซม พวกมันทำหน้าที่เหมือนฝาครอบป้องกันส่วนปลายของโครโมโซม ไม่ให้หลุดหรือแตกหักออกไป
เทโลเมียร์เป็นฝาครอบป้องกันของโครโมโซมของเรา ซึ่งจะประกอบด้วย DNA และโปรตีน ทำหน้าที่ปกป้องข้อมูลทางพันธุกรรมของเราจากความเสียหาย ทุกครั้งที่มีการแบ่งเซลล์ เทโลเมียร์จะสั้นลงเล็กน้อยและสั้นไปเรื่อยๆ เมื่อมีการแบ่งตัว จนกระทั่งสั้นถึงจุดหนึ่ง เซลล์จะไม่สามารถแบ่งตัวได้อีกต่อไป และก็ตายในที่สุด ดังนั้น ความยาวของเทโลเมียร์จึงเป็นเครื่องหมายที่บ่งบอกถึง ความชราของเซลล์
ความยาวของเทโลเมียร์จึงเป็นตัวบ่งบอกถึง ความแก่ชราของเซลล์
เทโลเมียร์ที่อยู่ปลายโครโมโซมเปรียบเสมือนเชือกผูกรองเท้า พวกมันจะป้องกันไม่ให้โครโมโซมของเราหลุดออก และดูเหมือนว่า พวกมันจะมีบทบาทในการทำให้เซลล์ของเรามีอายุมากขึ้นด้วย เช่นเดียวกับที่เราสามารถสวมเชือกผูกรองเท้าของเรา ด้วยการใช้งานมันมากเกินไป (คือถอดเข้า-ออกบ่อยเกินไป) ซึ่งอาจจะทำให้เทโลเมียร์ของเราเสื่อมสภาพจากการใช้งานมากเกินไป
เทโลเมียร์เป็นสารประกอบเชิงซ้อนของ DNA และโปรตีนที่ปกป้องส่วนปลายของโครโมโซม
เทโลเมียร์พบที่ส่วนปลายของโครโมโซม มีบทบาทสำคัญในการจำลองแบบและความเสถียรของโครโมโซม ความยาวของเทโลเมียร์มีความสัมพันธ์โดยตรงกับจำนวนครั้งที่เซลล์ได้แบ่งตัว เทโลเมียร์ของมนุษย์โดยเฉลี่ยมีความยาว 5,000-15,000 นิวคลีโอไทด์ (Nucleotides) ทุกครั้งที่มีการแบ่งเซลล์จะมีการจำลองโครโมโซมเกิดขึ้น จะทำให้เทโลเมียร์จะสั้น และการสั้นลงของเทโลเมียร์นี้ จะส่งผลให้เกิดการชราภาพของเซลล์ ความยาวของเทโลเมียร์โดยเฉลี่ยจะลดลงประมาณ 1-2 นิวคลีโอไทด์ต่อปี โดยสามารถวัดความยาวของเทโลเมียร์ได้โดยวิธี PCR เชิงปริมาณ
เทโลเมอเรสเป็นเอนไซม์ ที่ใช้ซ่อมแซมเทโลเมียร์ โดยทั่วไปพบว่า เทโลเมอเรสจะออกฤทธิ์ในสเต็มเซลล์และเซลล์มะเร็ง ด้วยเหตุนี้ จึงช่วยให้เซลล์เหล่านี้สามารถแบ่งตัวได้อย่างไม่จำกัด
เทโลเมียร์มีความสำคัญต่อการรักษาเซลล์ของเราให้แข็งแรงและอ่อนเยาว์ อย่างไรก็ตาม มันก็ไม่ใช่ปัจจัยเดียวที่ส่งผลต่อความชรา ยังมีปัจจัยด้านพันธุกรรม วิถีชีวิต และสิ่งแวดล้อมก็มีบทบาทด้วยเช่นกัน
ปัจจุบันยังไม่มีวิธีรักษาเทโลเมียร์ที่สั้นลง แต่นักวิทยาศาสตร์กำลังหาวิธีป้องกันหรือทำให้เทโลเมียร์ยืดยาวกลับมาเหมือนเดิม วิธีแก้ไขที่พอเป็นไปได้ เช่น การเปลี่ยนแปลงอาหารและวิถีชีวิต อาหารเสริม และยา ซึ่งทั้งหมดนี้ ก็ยังไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนว่า วิธีใดที่ได้ผลที่สุด
ทำไมเทโลเมียร์ถึงสั้นลง?
เมื่อเราอายุมากขึ้น เซลล์ของเราจะแบ่งตัวซ้ำแล้วซ้ำอีก เพื่อซ่อมแซมอวัยวะที่สึกหรอหรือเสื่อมสภาพ กระบวนการนี้มีความจำเป็นต่อร่างกายของเราในการเจริญเติบโตและซ่อมแซมเนื้อเยื่อ แต่มันก็ส่งผล ทำให้เทโลเมียร์ของเราสั้นลงด้วย เทโลเมียร์เป็นเกราะป้องกันที่ครอบส่วนปลายโครโมโซมของเราไว้ เพื่อป้องกันไม่ให้ DNA ของเราหลุดออกมา และยังมีบทบาทต่อการแก่ชราของเซลล์ เทโลเมียร์ที่สั้นจะสัมพันธ์กับปัญหาสุขภาพหลายประการ เช่น มะเร็ง โรคหัวใจ และการรับรู้ของสมองเสื่อมลง
ทำไมเทโลเมียร์ถึงสั้นลงเมื่อเราแก่ชรา?
มีปัจจัยสนับสนุนหลายประการ ได้แก่:
ความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชั่น: เซลล์ของเราผลิตโมเลกุลที่เป็นอันตรายที่เรียกว่า อนุมูลอิสระ โมเลกุลเหล่านี้สามารถทำลาย DNA ของเรา ซึ่งทำให้เทโลเมียร์ของเราสั้นลง
อาการอักเสบเรื้อรัง: การอักเสบเป็นกระบวนการทางธรรมชาติที่ช่วยให้ร่างกายของเราต่อสู้กับการติดเชื้อและสมานแผลได้ อย่างไรก็ตาม การอักเสบยังสามารถสร้างความเสียหายต่อเซลล์ของเรา รวมถึง DNA ของเราด้วย ความเสียหายนี้อาจทำให้เทโลเมียร์สั้นลงได้
อนุมูลอิสระ: อนุมูลอิสระเป็นโมเลกุลที่ไม่เสถียร ซึ่งสามารถทำลายเซลล์ของเรา รวมถึง DNA ของเราด้วย โดยอนุมูลอิสระเป็นผลพลอยได้จากการเผาผลาญตามปกติของเซลล์ และอาจเกิดจากสารพิษในสิ่งแวดล้อมและการฉายรังสี
พฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ไม่ดีต่อสุขภาพ เช่น การสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์ และการรับประทานอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ สามารถทำให้เกิดความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชั่นและการอักเสบ ซึ่งอาจส่งผลให้เทโลเมียร์สั้นลงได้
พันธุกรรม: ยีนบางชนิดอาจจะเพิ่มความเสี่ยงที่ทำให้เทโลเมียร์จะสั้นลง
สารพิษจากสภาวะสิ่งแวดล้อม: สารพิษจากสิ่งแวดล้อม เช่น ตะกั่วและปรอท สามารถทำลายเซลล์ของเราและทำให้เกิดความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชันได้
การฉายรังสี: การฉายรังสี เช่น รังสีเอกซ์และการฉายรังสีบำบัด สามารถทำลายเซลล์ของเราและทำให้เกิดความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชันได้
โภชนาการที่ไม่ดี: การรับประทานอาหารที่ไม่ดี อาจทำให้เกิดความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชันและการอักเสบ ซึ่งทำให้เทโลเมียร์ของเราสั้นลง
ความเครียด: ความเครียดสามารถนำไปสู่ความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชันและการอักเสบ ซึ่งทำให้เทโลเมียร์ของเราสั้นลง
การมีอายุมาก: เมื่อเราอายุมากขึ้น เซลล์ของเราจะแบ่งตัวซ้ำแล้วซ้ำเล่า กระบวนการนี้ทำให้เทโลเมียร์ของเราสั้นลง
การทำให้เทโลเมียร์สั้นลงเป็นกระบวนการทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นเมื่อเราอายุมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันยังไม่มีวิธีรักษาเทโลเมียร์ที่สั้นลงให้กลับมายาวเหมือนเดิม แต่นักวิทยาศาสตร์กำลังหาวิธีป้องกันและแก้ไขให้คืนมา
เราจะทำให้เทโลเมียร์ยาวกลับมาได้อย่างไร? เพื่อให้แลดูอ่อนเยาว์า - คลิก!