Rutin - สาร senomorphic ในการยับยั้งเซลล์เสื่อมสภาพและเพิ่มประสิทธิภาพการรักษามะเร็ง
- dr.bunlue
- 4 พ.ค.
- ยาว 1 นาที
อัปเดตเมื่อ 6 วันที่ผ่านมา

ความชราเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญสำหรับโรคเรื้อรังหลายชนิด โดยหนึ่งในกลไกหลักคือ ภาวะเซลล์เสื่อมสภาพ (cellular senescence) ซึ่งเซลล์เหล่านี้จะผลิตสารก่อการอักเสบที่เรียกว่า SASP (senescence-associated secretory phenotype) ทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังและเร่งกระบวนการแก่ชรา
การพัฒนายา senotherapeutics ซึ่งแบ่งเป็นสองกลุ่มหลักคือ senolytics (กำจัดเซลล์เสื่อมสภาพ) และ senomorphics (ยับยั้ง SASP) เป็นแนวทางใหม่ในการชะลอวัยและรักษาโรคที่เกี่ยวข้องกับความชรา
การศึกษานี้มุ่งค้นหาสารธรรมชาติที่มีศักยภาพเป็น senomorphic และพบว่า Rutin ซึ่งเป็นสารฟลาโวนอยด์จากพืช สามารถยับยั้ง SASP ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยไม่ทำลายเซลล์เสื่อมสภาพ นอกจากนี้ Rutin ยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของเคมีบำบัดในการรักษามะเร็งอีกด้วย
จากการวิจัย (R) คัดกรองสารจากธรรมชาติ 37 ชนิด โดยใช้เซลล์ stromal ของต่อมลูกหมากมนุษย์ (PSC27) ที่ถูกเหนี่ยวนำให้เสื่อมสภาพด้วยยา bleomycin (BLEO) ผลการคัดกรองพบว่า จากสารจากธรรมชาติ 37 ชนิด ไม่มีสารใดแสดงฤทธิ์เป็น senolytic ที่สามารถฆ่าเซลล์เสื่อมสภาพได้อย่างจำเพาะ แต่พบว่า Rutin เป็นหนึ่งในสารที่แสดงฤทธิ์ senomorphic ชัดเจน โดยลดการแสดงออกของ IL-8 (Interleukin-8) ซึ่งเป็นตัวบ่งชี้ SASP
Rutin ยับยั้ง SASP โดยไม่ส่งผลต่อเซลล์เสื่อมสภาพ
Rutin ไม่ทำให้เซลล์เสื่อมสภาพตายหรือฟื้นฟูการแบ่งตัวได้ แต่จะทำให้เซลล์เสื่อมสภาพลดการผลิต SASP อย่างมีนัยสำคัญ (เช่น IL-6, IL-8, MMP3)
Rutin ลดความรุนแรงของมะเร็งที่ถูกกระตุ้นโดยเซลล์เสื่อมสภาพ โดยเซลล์มะเร็งที่ได้รับสารจากเซลล์เสื่อมสภาพ (conditioned media) จะแสดงการเติบโตและการแพร่กระจายเพิ่มมากขึ้น แต่ Rutin สามารถยับยั้งผลนี้ได้ นอกจากนี้ ยังพบด้วยว่า Rutin สามารถลดความต้านทานของเซลล์มะเร็งต่อยาเคมีบำบัด mitoxantrone (MIT)
จากการทดลองในหนู ที่ปลูกถ่ายเซลล์มะเร็งต่อมลูกหมาก (PC3) และเซลล์ stromal (PSC27) พบว่า
การให้ MIT เพียงอย่างเดียว ทำให้ก้อนมะเร็งเล็กลง แต่กระตุ้น SASP ในเซลล์ stromal
การให้ MIT ร่วมกับ Rutin ช่วยให้ก้อนมะเร็งลดขนาดลงได้มากกว่าการใช้ MIT เพียงอย่างเดียว โดยไม่เพิ่มผลข้างเคียงใดๆ
สรุปและข้อเสนอแนะ
Rutin เป็นสาร senomorphic ที่มีศักยภาพ ในการยับยั้ง SASP โดยไม่ทำลายเซลล์เสื่อมสภาพ
การใช้ Rutin ร่วมกับเคมีบำบัด อาจเป็นแนวทางใหม่ในการรักษามะเร็งและโรคที่เกี่ยวข้องกับความชรา
งานวิจัยนี้เน้นความสำคัญของการพัฒนายาที่มุ่งเป้าไปที่ **microenvironment** ของมะเร็ง ซึ่งรวมถึงเซลล์เสื่อมสภาพในบริเวณรอบๆ ก้อนมะเร็ง
การประยุกต์ใช้ในอนาคต
การพัฒนายา Rutin ในรูปแบบนาโน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการดูดซึม
การศึกษาทางคลินิก ควรศึกษาเพิ่มเติม เพื่อยืนยันความปลอดภัยและประสิทธิภาพในมนุษย์
การประยุกต์ใช้กับโรคอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับความชรา เช่น โรคข้อเสื่อม โรค neurodegeneration
งานวิจัยนี้เปิดประตูสู่ความเป็นไปได้ใหม่ๆ ในการใช้สารธรรมชาติเพื่อต่อสู้กับความชราและโรคเรื้อรัง โดยเฉพาะมะเร็ง ซึ่งอาจนำไปสู่การพัฒนายาตัวใหม่ที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยมากขึ้นในอนาคต
อ้างอิง:-
Rutin is a potent senomorphic agent to target senescent cells and can improve chemotherapeutic efficacy - Hanxin Liu, Qixia Xu, Halidan Wufuer, Zi Li, Rong Sun, Zhirui Jiang, Xuefeng Dou, Qiang Fu, Judith Campisi, Yu Sun
First published: 20 July 2023 https://doi.org/10.1111/acel.13921
Comments